Hen suyễn chiếm một tỉ lệ cao ở trẻ em. Theo các thống kê, khoảng 10%-30% trẻ đi học có biểu hiện của suyễn và tỉ lệ này không ngừng gia tăng trong những thập niên qua. Trẻ mắc hen suyễn khi vui chơi hoặc học tập căng thẳng tại trường có thể lên cơn hen cấp tính bất cứ lúc nào, đó có thể trở thành nguy cơ tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe của trẻ. Vậy trẻ hen suyễn tới trường cần lưu ý những gì, cùng tìm hiểu qua nội dung bài viết sau nhé!
Trường học – môi trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ làm tái phát cơn hen
Theo các thống kê, trong số các trẻ tử vong vì hen suyễn, chưa đến 40% là trẻ bị nặng, còn lại là các bé chỉ bệnh ở mức trung bình, thậm chí là nhẹ. Đã có những trẻ gặp tình huống xấu nhất chỉ trong lần lên cơn suyễn cấp đầu tiên. Ước tính mỗi năm, toàn thế giới có đến 25.000 trẻ tử vong vì hen suyễn.
Mùa tựu trường cũng là mùa có thêm nhiều trẻ gặp phải cơn hen suyễn cấp tính. Có nhiều lý do, như sự thay đổi về môi trường: điều kiện chăm sóc trẻ, nhiệt độ, độ ẩm không khí, các loại thực phẩm khác biệt, nguy cơ tiếp xúc thêm nhiều kháng nguyên dị ứng (khói bụi trên đường và trong trường, nấm mốc, gián, mạt, phấn hoa…)
Một số trẻ gặp tình huống gắng sức – một trong những nguyên nhân phổ biến của cơn hen suyễn. Đó có thể là một môn học không phù hợp, không có sự chuẩn bị khi tập thể dục hoặc trẻ vui đùa quá mức trong giờ ra chơi. Các hoạt động ngoại khóa cũng có thể mang đến những dị nguyên, sự thay đổi thời tiết bất lợi. Ngoài ra, vấn đề tâm lý cũng có thể gây ra cơn suyễn, như áp lực học hành hay việc trẻ bị kỳ thị.
Trẻ có thể bị kỳ thị
Trẻ bị kỳ thị vì mắc hen suyễn là chuyện không hề hiếm gặp, sở dĩ có tình trạng này là bởi nhận thức chưa đầy đủ của những người xung quanh, cho rằng hen suyễn là bệnh có thể lây nhiễm.
Thực tế, bệnh suyễn không hề lây và sự mặc cảm này có khi ảnh hưởng đến trẻ còn lớn hơn cả những phiền toái về mặt thể chất. Tâm lý không thoải mái của trẻ khi bị các bạn “kỳ thị” cũng có thể là nguyên nhân làm khởi phát cơn hen suyễn cấp tính.
Cha mẹ cần làm gì để khi trẻ tới trường?
Hãy chắc chắn rằng bạn bạn đã không bỏ qua việc điều trị hen ở con. Trẻ bị hen suyễn cần được chẩn đoán và điều trị sớm. Phụ huynh nên nghi ngờ khi trẻ bị ho đi ho lại nhiều lần, hay khò khè, có cơn khó thở, nặng ngực tái phát…
Khi trẻ mắc hen suyễn, bản thân bố mẹ và thậm chí ngay cả trẻ cần được trang bị các kiến thức cần thiết về bệnh như các dấu hiệu lên cơn suyễn, biết cách sử dụng thuốc cắt cơn và biết dấu hiệu nặng cần đi cấp cứu. Bệnh có thể kiểm soát tốt nếu tuân thủ điều trị nghiêm ngặt.
Một trong những điểm mà các chuyên gia lưu ý với bố mẹ có con mắc hen suyễn là cha mẹ không nên sợ hãi mà không cho con tham gia học thể dục, chơi thể thao hoặc các hoạt động ngoại khóa. Điều này không những không cải thiện bệnh trạng mà còn khiến trẻ có cảm giác lạc lõng, buồn vì không được như bạn bè.
Trẻ suyễn hoàn toàn có thể chơi thể thao và tham gia giờ học thể dục, các hoạt động ngoại khóa, miễn là có sự chuẩn bị. Sự chuẩn bị này đơn giản là cho trẻ khởi động trước khi chơi thể thao, dùng thuốc xịt dự phòng trước khi vận động gắng sức và đừng bắt trẻ cố gắng quá mức trong điều kiện thời tiết bất lợi (quá nóng, quá lạnh, nhiều phấn hoa…), tránh một số môn quá nặng như đá bóng, leo núi… Nếu kiểm soát tốt, trẻ suyễn hoàn toàn có thể sống, sinh hoạt, học hành như trẻ bình thường.
Các chuyên gia cũng khuyến cáo, cha mẹ phải nắm rõ bệnh của con và có sự trao đổi với nhà trường, giáo viên chủ nhiệm, phòng y tế trường về tình trạng bệnh của trẻ, thuốc cần dùng, cách sử dụng, các loại thức ăn trẻ dị ứng, thảo luận về các sự kiện trẻ chuẩn bị tham gia. Trẻ cần được nhắc nhở sử dụng thuốc dự phòng hằng ngày, được chuẩn bị thuốc cắt cơn đem theo đi học cũng như các kỹ năng tự xử lý cần thiết.
Về phía giáo viên, nên nắm danh sách học sinh bị suyễn và xếp cho trẻ ngồi ở những vị trí thuận lợi, tránh nơi bụi bặm, tránh gió mạnh, quá nóng hay quá lạnh. Giáo viên cần nắm rõ những dạng sinh hoạt, các môn thể thao đặc thù mà trẻ không nên tham gia; đồng thời trao đổi với phụ huynh về các bước dùng thuốc, xử lý cần thiết khi trẻ lên cơn suyễn.
Ngoài đề phòng con tái phát cơn hen suyễn cấp tính tại trường, các bậc phụ huynh cầm đảm bảo rằng con đã được kiểm soát hen đúng cách. Các thuốc kiểm soát hen hiện nay chủ yếu thuộc nhóm thuốc chống viêm chủ yếu là corticoid nên có nhiều ý kiến trái chiều về vấn đề sử dụng nhóm thuốc này. Việc quan tâm đến tác dụng phụ của thuốc làm cho nhiều bệnh nhân và cả thầy thuốc không dám sử dụng thuốc để điều trị và làm mất đi cơ hội để kiểm soát tốt bệnh hen suyễn. Tác dụng phụ của corticoid dạng hít có thể gặp là: nấm miệng và hầu họng do Candida nhưng rất hiếm gặp; khàn tiếng; tác dụng toàn thân rất hiếm do liều thuốc hít hàng ngày thường nhỏ và hấp thu vào máu không đáng kể, chỉ gặp khi phải sử dụng liều cao kéo dài; có thể gặp những vết bầm trên da rất nhẹ, tự khỏi…
Trong mọi trường hợp cần cân nhắc giữa tác dụng phụ của thuốc và tác hại của bệnh để áp dụng điều trị đúng mức.